به نقل از «جام جم آنلاین»

کوهی از کتاب،۵برابر قله دماوند

تاریخ انتشار: ۲۹ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۳۳۲۴۶۲

همیشه این سؤال که آیا آمارهایی که جسته و گریخته درباره کتاب‌های محبوب و نویسندگان پرفروش منتشر می‌شود، چقدر قابل ارجاع و تحلیل است، بی پاسخ مانده است اما اخیراً تلاش‌هایی برای ایجاد شفافیت در بازار کتاب ایران صورت گرفته که در این گزارش قصد داریم به آنها بپردازیم. تاکنون اطلاعات تولید مانند عنوان، شمارگان، قیمت و تعداد چاپ، مرجع اصلی تحلیل بازار کتاب بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این اطلاعات براساس وصول کتاب‌ها در بانک اطلاعات خانه کتاب ثبت می‌شد. در این بانک اطلاعات مربوط به بیش از یک میلیون و ۷۰۰هزارعنوان کتاب اعم ازچاپ نخست و چاپ مجدد از دهه ۱۳۴۰ ثبت شده است ولی این اطلاعات تنها به بخش تولید کتاب یعنی عملکرد ناشران می‌پرداخت و طرف دیگر بازار نشر یعنی مخاطب در آن دیده نشده بود. برای به دست آوردن اطلاعات مربوط به فروش، خانه کتاب در مقاطعی مانند فروش‌های فصلی دست به تهیه برخی آمارها می‌زد اما این آمارها نمایه دقیقی از بازار و فروش به دست نمی‌داد چرا که اساس به دست آوردن این آمار براساس خوداظهاری ناشران بود، نه آماری که به صورت مستقیم از بانک اطلاعات به دست بیاید به همین دلیل در سه دوره آخر منتشر نشد.

تولد تکتا 
 دقیق‌ترین اطلاعات موجود درباره بازار کتاب و رفتار مخاطب، از سامانه به دست می‌آید که به فروش مجازی کتاب اختصاص دارد و در صفحه اصلی سایت خانه کتاب با عنوان «بازار کتاب» مشخص است. این اطلاعات به کل کشور مربوط است و همه آثار منتشر شده در آن وجود دارد، به همین دلیل جامعیت لازم برای مرجعیت تحلیلی را داراست. دکتر سیاوش صلواتیان، عضو هیأت علمی‌دانشگاه صدا و سیما با داده‌کاوی این آمار در مجموعه‌ای آماری به نام «تکتا، تصویرکتاب ایران» نخستین بسته اطلاعاتی تحلیلی را درباره بازار کتاب ایران براساس داده‌های به دست آمده از نمایشگاه مجازی کتاب به صورت عمومی‌منتشر کرده است. اگرچه آنچه ارائه شده است، نسخه تفصیلی تکتا نیست ولی همان چیزی هم که منتشر شده است حاوی انتشارات جالبی است که تصویری روشن از بازار کتاب ایران را براساس داده‌هایی از رفتار دو سر بازارکتاب، یعنی تولیدکننده و مصرف‌کننده به دست آمده است.
 
هر ثانیه ۱۹۶ هزارتومان خرید
تکتا در نخستین شماره همراه با پاسخ به این پرسش که «چرا گزارش این رویداد با اهمیت است؟» در چهار فصل با عناوین «داستانک نمایشگاه مجازی کتاب۱۴۰۲»، «تحلیل رفتار کتاب‌دوستان»، «ناشران وکتابفروشی‌ها» و «درباره بسته‌های ارسالی» تنظیم شده است.این گزارش داده از کلان‌داده‌هایی تشکیل شده است که اولاً امکان مداخله انسان در آن نیست به همین دلیل قابل اعتماد است، ثانیاً به صورت مستقیم از رفتار خریداران تهیه شده است، ثالثاً تصویری کشوری و ملی از رفتار همه مردم کشور به دست می‌دهد و رابعاً به دلیل اینکه جایگاه خرید مجازی در رفتار خرید مشتریان روز به روز بیشتر می‌شود، اهمیت مضاعفی می‌یابد. 
 
بیش از ۱۸۰هزار خریدار
تعداد مشتریان ۱۸۰هزار و ۳۲۸ نفر در طول مدت نمایشگاه ۱۱روز در سامانه مجازی خرید کرده‌اند در چهاردوره نمایشگاه مجازی در سال۹۹ که هنوز زیرساخت‌ها فراهم نبود وبه دلیل همه‌گیری بیماری کرونا وتعطیلی نمایشگاه حضوری، اجباری فوری در برگزاری نمایشگاه مجازی به وجود آمده بود، بیش از ۱۶۱هزارنفر از نمایشگاه مجازی خرید کردند. در سال بعد یعنی سال۱۴۰۰ که هنوز نمایشگاه حضوری تعطیل بود اما مقداری از ایرادات زیرساختی اصلاح شده بود، خریداران نمایشگاه رشد محسوسی کردند و به بیش از ۱۸۰هزارنفر رسیدند. سومین نمایشگاه درسال۱۴۰۱ در فاصله زمانی نزدیکی به نمایشگاه مجازی قبلی و همزمان با نمایشگاه حضوری برگزار شد و به دلیل برگزاری نمایشگاه بعد از دو سال تعطیلی، عطش مخاطبان برای خرید حضوری باعث شد شاهد افت در فروش نمایشگاه مجازی باشیم که به ۱۷۶هزار نفر رسیدند اما در چهارمین دوره یعنی نمایشگاه چهارم، شاهد رشد دوباره خرید مجازی هستیم که رکوردی در این چهاردوره محسوب می‌شود. از سوی دیگر هرکدام از خریداران نمایشگاه مجازی به صورت متوسط ۷جلد کتاب از این نمایشگاه سفارش داده‌‌اند.
 
رکورد فروش کتاب
از نظر تعداد نسخه فروخته شده، تعداد یک میلیون و ۳۹۶ هزار و ۷۲۴ نسخه کتاب در یازده روز برگزاری نمایشگاه در اردیبهشت امسال به فروش رفت که از هر سه دوره قبلی نمایشگاه مجازی بیشتر است. جالب است بدانید اگر این کتاب‌ها هرکدام ۱۸۰ صفحه باشند و روی کاغذ ۸۰ گرمی‌منتشر شده باشند، ارتفاع این تعداد کتاب روی هم کوهی از کتاب به ارتفاعی حدود ۵برابر قله دماوند را تشکیل خواهند داد! اما ناشران نیز دوره اخیر نمایشگاه را بیشتر از قبل جدی گرفته‌اند. در دوره اول نمایشگاه بیش از ۱۶۳هزار عنوان، در دوره دوم بیش از ۱۹۷هزار عنوان، در دوره سوم بیش از ۲۱۷ هزار عنوان و در دوره چهارم بیش از ۲۶۳ هزار عنوان کتاب در نمایشگاه مجازی از سوی ناشران عرضه شده است که رشد ۲۳ درصدی را نسبت به دوره‌های پیشین نشان می‌دهد. از نظر ارزش فروش، در نمایشگاه امسال و دربخش حضوری شاهد فروش بیش از ۴۰۰ میلیون تومان کتاب در طول یازده روز بودیم. درهمین مدت دربخش حضوری ارزش کتاب‌های فروخته شده حدود ۱۷۰میلیارد تومان بوده است یعنی به طور تقریبی از هر سه کتاب فروخته شده در نمایشگاه، یک کتاب از بخش مجازی به فروش رفته و به عبارت دیگر در طول برگزاری نمایشگاه به طور میانگین در هر ثانیه، بیش از ۱۹۶هزار تومان خرید صورت گرفته است.از نظر سهم در خرید کتاب استان‌های تهران، قم، خراسان رضوی، اصفهان و کرمان بیشترین خرید را از نمایشگاه کتاب مجازی صورت داده‌اند و بیش از ۶۱درصد کل خرید کتاب به این پنج استان اختصاص داشته است. داده‌های «تکتا» از این حکایت دارد که سبد خرید آقایان پرکتاب‌تر و سبد خرید بانوان بِه‌گزین‌تر است. آقایان ۵۹درصد و خانم‌ها ۴۱درصد خریداران کتاب را تشکیل داده‌اند و جالب این است که آقایان تعداد نسخه‌های بیشتری نسبت به خانم‌ها خریده‌اند (مردان حدود ۸۷۰ هزار نسخه و زنان حدود ۵۰۰ هزار نسخه). همچنین ۹۲درصد از خرید کتاب‌ها از سوی جوانان و میانسالان انجام شده است. از این رو جوانان ۲۰ تا ۴۰ سال، حدود ۷۴ درصد و میانسالان ۴۱ تا ۶۰ سال، حدود ۱۸ درصد از جمعیت خریداران را تشکیل دادند.
 
اقبال به نویسندگان مذهبی و کودک و نوجوان 
کتاب‌های «کتابخانه نیمه‌شب»، «مهارت‌های زندگی»، «ستاره‌ها چیدنی نیستند»، «خاتون و قوماندان»، «تکه‌هایی از یک کل منسجم»، «حکمت جاودانه»، «کهکشان نیستی»، «ترجمه الغارات»، «تسنیم؛ تفسیر قرآن کریم» و «حضرت حجت (عج)» از دیگر کتاب‌های پرمخاطب‌ نمایشگاه مجازی چهارم بودند. آثار حجت‌الاسلام والمسلمین محسن عباسی ولدی ۸ هزار و ۸۱۱ نسخه‌ به فروش رفته و او رکورددار پرمخاطب‌ترین پدیدآور است و پس از آن مهدی میرکیایی، علی صفائی حائری، مرتضی مطهری، سیدعلی خامنه‌ای، غلامرضا حیدری ابهری، کلر ژوبرت، سید محمدحسین راجی، محمدرضا حدادپور جهرمی، مت‌هیگ، فئودور داستایفسکی، عبدالله جوادی آملی، ناصر کشاورز، حسین فتاحی و مژگان شیخی در رده‌های بعدی قرار گرفته‌اند. ادبیات با ۵۰.۱۵ درصد و فروش ۲۱۲هزار و ۲۵۹ نسخه کتاب، دین با ۵۷.۱۳درصد و فروش ۱۸۵هزار و ۸۴۵ نسخه کتاب و علوم اجتماعی با ۹۵.۱۲درصد و فروش ۱۷۷هزار و ۳۲۰ نسخه کتاب، رتبه‌های بعدی را به خود اختصاص داده‌اند.

پرفروش‌ترین نویسنده نمایشگاه کیست؟
آمارهای ارائه شده تکتا، یک نام جدید را به دوستداران کتاب معرفی کرد: محسن عباسی ولدی که عنوان پرفروش‌ترین نویسنده نمایشگاه مجازی را به خود اختصاص داد اما این نویسنده کیست و آثارش کدامند؟ حجت‌الاسلام محسن عباسی ولدی در ۱۳۵۵ و در تهران متولد شد. ولدی تحصیلات کلاسیک خود را با تحصیل در رشته ریاضی به پایان رساند و سپس در پاییز ۱۳۷۳ تحصیل در حوزه علمیه قم را آغاز کرد. محسن عباسی ولدی تحصیلات حوزی خود را تا سطح ۳ ادامه داد و با مدرک کارشناسی ارشد فقه و اصول فارغ‌التحصیل شد. وی تالیفات خود را درحوزه‌های مختلفی چون تعلیم و تربیت، ازدواج، تربیت فرزند، خانواده، سبک زندگی، ادبی و داستانی، اخلاقی و اعتقادی و…‌ به چاپ رسانده است.او علاوه بر فعالیت‌های فرهنگی و رسانه‌ای خود، در طول تحصیل نیز فعالیت‌های پژوهشی و تبلیغی در شهرهایی چون قم و اصفهان را درکارنامه کاری خود دارد و دوره‌های مطالعاتی اینترنتی هم برگزار می‌کند. به عبارت دیگر او تنها به نوشتن اکتفا نکرده است و با مخاطبان آثار خود ارتباط مستقیم نیز برقرار کرده و در این دوره‌ها مباحث معرفتی و اجتماعی را تدریس می‌کند.  

منبع: جام جم آنلاین

کلیدواژه: کتابخوانی نشر داده برگزاری نمایشگاه نمایشگاه مجازی هزار عنوان بازار کتاب کتاب ایران نسخه کتاب کتاب ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۳۳۲۴۶۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

هشدار به داوطلبان کنکور؛ شیادان در فضای مجازی در کمین هستند

«خرید تضمینی سؤالات کنکور»، «خرید سؤالات کنکور؛ تمامی رشته‌ها کاملا واقعی»، «کانال تلگرام فروش سؤالات کنکور»، «فروش سؤالات کنکور رو به اتمام است، زمان عضوگیری امشب پایان می‌یابد»! احتمالا تاکنون از این دست تبلیغات در سایت‌ها و فضای مجازی به چشم‌تان خورده است! اینها فقط بخشی از تیترهایی است که سودجویان و کلاهبرداران مجازی مدعی فروش سؤالات کنکور برای جلب توجه داوطلبان کنکور و دریافت هزینه‌های گزاف و میلیونی از آنها منتشر می‌کنند. جالب است بدانید که به گفته هامون سبطی، دبیر کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت، در ازای تن‌دادن به این تبلیغات، مبالغی بالای 50 میلیارد تومان برای در اختیار قرار دادن سؤالات به مفسدان آموزشی پرداخت می‌شود، آن هم در قالب رمزارز یا واریز به حساب‌های تسخیری!‌ همچنان که مبالغی بین 200 تا 800 میلیون برای فروش سؤالات به افراد فریب‌خورده از آنها دریافت می‌شود.

کنکور و استرس ناشی از آن سبب شده عده‌ای سودجو با ایجاد کانال‌های فروش سؤالات کنکور در شبکه‌های مجازی، احساسات داوطلبان را به بازی گرفته و پول‌های کلانی را به جیب بزنند و احساساتی‌شدن داوطلبان کنکور در روزهای پایانی مانده به کنکور نیز راه‌های فریب آنها را هموارتر می‌کند؛ به‌طوری که کانال‌های فروش سؤالات کنکور در برخی از این شبکه‌های مجازی با تبلیغ تمام‌شدن ظرفیت فروش، داوطلبان را به عجله برای خرید سؤالات هم دعوت می‌کند و به قول معروف از آب گل‌آلود ماهی می‌گیرند تا با ادعای در اختیار قرار دادن سؤالات و پاسخ‌های کنکور، مبالغ هنگفتی را به جیب بزنند.

شناسایی بیش از ۳۰۰ نشانگاه مجرمانه در حوزه کنکور

این معضل چند سالی است که گریبانگیر آموزش‌وپرورش و سازمان سنجش است. تله و دامی که با وجود هشدارهای متعدد پلیس و مسئولان مربوطه در خصوص کذب‌بودن آن، هنوز عده زیادی از داوطلبان و خانواده‌های آنها را در خود می‌بلعد. داوطلبانی که به امید خرید سؤالات و نشستن بر صندلی‌های دانشگاه‌های برتر ایران، بار مالی گزافی را بر شانه خانواده‌ها تحمیل می‌کنند اما غافل از این‌که این بار کج به منزل نمی‌رسد!

البته در طول این سال‌ها پلیس و نهادهای امنیتی بارها برای شناسایی و دستگیری کلاهبرداران این حوزه تلاش کرده‌اند، به‌طوری که اخیرا نیز سردار وحید مجید، رئیس پلیس فتا فراجا با اعلام شناسایی بالغ بر ۳۰۰ نشانگاه مجرمانه در حوزه کنکور گفت: از این تعداد ۸۰ مورد تحت اقدام عملیاتی بوده و تعداد ۲۰ نفر از گردانندگان اصلی آنها که مدعی فروش سؤالات کنکور سراسری سال ۱۴۰۳ با قبولی تضمینی در کنکور و آزمون یا واگذاری ادوات تقلب‌افزار بودند، دستگیر و به مراجع قضایی معرفی شدند.

البته ناگفته نماند که در حال حاضر گسترش فناوری و وجود شبکه‌های مجازی گوناگون، پیگیری و روند شناسایی کلاهبرداران مجازی را بیش از پیش حساس، سخت و بررسی آن را چندمنظوره کرده و همکاری چندجانبه وزارت آموزش‌وپرورش و سازمان سنجش با پلیس و نهادهای امنیتی را می‌طلبد.

اما حال سؤال این است که سهم آموزش‌وپرورش در مقابله با موضوع چیست؟ این وزارتخانه و مسئولان آن چقدر در جهت پیشگیری و مقابله با این آسیب آموزشی، اخلاقی، اجتماعی و فرهنگی با نهادهای امنیتی در ارتباط است؟

هامون سبطی، دبیر کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت در گفت‌وگو با جام‌جم در این‌باره می‌گوید: مسأله فروش سؤالات کنکور از حدود شش سال پیش جزو موضوعات مهم کارگروه کمیسیون آموزش دیده‌بان عدالت و شفافیت بوده و جلساتی با حضور مسئولان وزارت آموزش‌وپرورش ترتیب داده شد، اما متاسفانه در آن ابتدا انتظارات مسئولان این وزارتخانه از پلیس فتا بسیار زیاد بود، در حالی که تلگرام یک سیسیتم امنیتی پیشرفته دارد و امکان شناسایی گردانندگان این کانال‌ها به‌راحتی امکان‌پذیر نیست. دیده‌بان از نقاط مختلف گزارش‌های مختلف را دریافت می‌کرد و آنها را در اختیار حراست سازمان سنجش و پلیس فتا قرار می‌دادیم و از مسئولان وزارت آموزش‌وپرورش نیز برای همکاری در این زمینه دعوت می‌کردیم که متاسفانه در ابتدا همکاری لازم صورت نگرفت اما اخیرا این همکاری هرچند دیرهنگام ولی صورت گرفته است. زیرا همان‌طور که گفته شد، با توجه به شرایط امنیتی تلگرام، برای شناسایی زودتر این افراد لازم است از درون آموزش‌و‌پرورش اطلاعات و سرنخ‌هایی به پلیس ارائه شود.

آنچه بیش از هر چیز قابل تامل و تعجب است، مبالغ چندصد میلیونی و بعضا میلیاردی این کانال‌ها برای فروش سؤالات و پرداخت به روش‌های مختلف از سوی داوطلبان است. سبطی در این خصوص بیان می‌کند: موارد نادری که ادعا می‌کنند به سؤالات کنکور یا مشابه آن دسترسی دارند، مبالغ بسیار هنگفتی را دریافت می‌کنند. طبق آنچه به ما گزارش شده است، مبالغی بالای 50 میلیارد تومان برای در اختیار قرار دادن سؤالات به مفسدان آموزشی جهت فروش به داوطلبان دریافت می‌شود. کلاهبرداران برای عدم فاش‌شدن هویت خود، این مبالغ را از روش‌های مختلف مثل رمزارزها یا واریز به حساب افراد تسخیری نظیر کارتن‌خواب‌ها دریافت می‌کنند.

 دریافت 200 تا 800 میلیون تومان برای فروش سوالات کنکور!

بدیهی است برای هر فردی واریز چنین مبالغ سنگینی در وهله اول راحت و بدون فکر نیست اما این کلاهبرداران و شیادان آموزشی در مواردی، آن‌قدر حرفه‌ای عمل می‌کنند که همه‌چیز را در ابتدا برای فرد عادی و طبیعی جلوه می‌دهند. 

دبیر کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت درباره روش این کلاهبرداران می‌گوید: این افراد با استفاده از ترفندهای خاصی که از تلگرام و اینستاگرام یاد گرفته‌اند، افراد را فریب می‌دهند. به این صورت که بعد از کنکور افراد را به کانال‌های خصوصی ارجاع می‌دهند که در این کانال مخاطب با فایلی روبه‌رو می‌شود که تاریخ آن چندساعت قبل از برگزاری کنکور است و سؤالات کنکور نیز در آن هست؛ بنابراین فرد باور می‌کند که در سال گذشته سؤالات کنکور در اختیار داوطلبان قرار داده شده است، در حالی که واقعیت این است که این افراد سودجو در واقع از قبل در کانال خود فیلمی را بارگذاری می‌کنند و زمانی که می‌خواهند مخاطب را در کانال خصوصی اضافه کنند و اعتماد آن را جلب کنند، فایل سؤالات را جایگزین آن فیلم می‌کنند و از آنجایی که ویرایش فیلم در تلگرام مشخص نمی‌شود، داوطلبان فریب فایل ارائه‌شده و تاریخ انتشار آن را می‌خورند و به آن اعتماد می‌کنند. برای دسترسی به این فایل‌ها نیز مبلغی بین 200 تا 800 میلیون تومان از افراد دریافت می‌کنند که دسترسی به آن نیز بسیار کوتاه‌مدت است و پس از چند دقیقه حذف می‌شوند و پس از آن ما با مالباختگانی مواجه می‌شویم که حالا دیگر نمی‌دانند چه کاری باید انجام دهند.

ردپای برخی موسسات آموزشی در کلاهبرداری از داوطلبان کنکور

استفاده از ترفندهای مختلف برای دریافت پول و به دام انداختن بسیاری از افراد با وعده فروش سؤالات کنکور، این ذهنیت را ایجاد می‌کند که گردانندگان این کانال‌ها حتما افرادی حرفه‌ای و با سابقه کلاهبرداری بسیار هستند. سبطی در این خصوص مطرح می‌کند: طبق بررسی‌ها و گزارش‌های دریافتی، بسیاری از گردانندگان این کانال‌ها در دست افراد بسیار معدودی است که بین سنین 20 تا 30 سال و دانشجویان دانشگاه‌های نه‌چندان معروف هستند و این افراد با موسساتی که «شومن»‌های آموزشی تربیت می‌کنند و آموزش را در فضای مجازی به سیرک تبدیل کرده‌اند، ارتباط دارند و در صورتی که وزارت آموزش‌وپرورش و سازمان سنجش رویکرد انکار را در پیش نگیرند، این افراد به‌راحتی قابل شناسایی و پیگیری هستند.

آنچه در این گزارش مطرح شد، با وجود دستگیری شبکه‌های متخلف و برخوردهای قانونی همچنان در کانال‌ها در حال انجام است و جا دارد با هوشمندی و همکاری افراد در اعلام موارد مشکوک به پلیس و همچنین در اختیار قرار دادن سرنخ‌هایی از سوی آموزش‌وپرورش، برخورد شدیدتری با این شبکه‌ها صورت گیرد تا هیچ داوطلبی نتواند با تخلف و تقلب به دانشگاه وارد شود؛ چراکه دانشجویان متخلف امروز، دکتر و مهندس‌های بی‌دانش و بی‌قانون فردا هستند که برای جان و مال مردم مشکل‌ساز خواهند شد.